تفاوت سنگ گچ و کربنات کلسیم

کربنات کلسیم یکی از معرف‌ترین و پر استفاده‌ترین مواد خام در سراسر جهان به شمار می‌رود. سنگ گچ نیز یکی از فراوان‌ترین و شناخته شده‌ترین انواع سنگ‌ها در طبیعت است. از نظر شیمیایی، گچ سولفات کلسیم است. سنگ گچ اغلب با سنگ آهک که حاوی کربنات کلسیم است اشتباه گرفته می‌شود. تفاوت سنگ گچ و کربنات کلسیم بارز و با اهمیت است. برای مثال استفاده از گچ pH خاک را بسیار اندک تغییر می‌دهد. با این حال می‌تواند باعث رشد بهتر ریشه گیاهان، به ویژه در خاک‌های اسیدی، حتی بدون تغییر pH زیاد شود. در حالی که کربنات کلسیم PH خاک را تغییر می‌دهد و از این طریق به رشد بهتر گیاهان کمک می‌کند. پودر کربنات کلسیم با نام گچ فرنگی نیز شناخته می‌شود. در این مقاله درباره تفاوت کربنات کلسیم و سنگ گچ صحبت خواهیم کرد.

آشنایی با گچ و کربنات کلسیم

برای درک بهتر تفاوت سنگ گچ و کربنات کلسیم    آشنایی با گچ و کربنات کلسیم ضروری به نظر می‌رسد. سنگ گچ حاوی سولفات کلسیم (CaSO4) است. گچ تصفیه شده به شکل انیدریت (بدون آب) 29.4 درصد کلسیم (Ca) و 23.5 درصد گوگرد (S) است. معمولاً گچ دارای آب مرتبط در ساختار مولکولی (CaSO4·2H2O) است. سنگ گچ می‌تواند به اشکال مختلف رخ دهد – سلنیت شکل کریستالی گچ است، در حالی که آلاباستر پودری است. یک تن گچ حاوی حدود 320 پوند گوگرد است. گچ حدود 200 برابر بیشتر از آهک محلول است. کربنات کلسیم یک ترکیب شیمیایی با فرمول شیمیایی CaCO3 است. این ماده رایجی است که در تمام نقاط جهان در سنگ‌ها یافت می‌شود و جزء اصلی پوسته موجودات دریایی، حلزون‌ها، مرواریدها و پوسته تخم مرغ است. کربنات کلسیم از 40،000 سال قبل از میلاد تا به کنون برای اهداف مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. با انقلاب صنعتی و پیشرفت صنایع مختلف مصرف پودر کربنات کلسیم نیز افزایش یافت. کربنات کلسیم در طبیعت در سنگ گچ نیز یافت می‌شود. اصلی‌ترین دلیل گسترش استخراج کربنات کلسیم از گچ بر سایر اشکال آن در گذشته، سهولت استخراج و فرآوری آن بود. زیرا سنگ گچ به دلیل نرمی به راحتی با ابزارهای ساده مانند اره و تبر قابل استخراج است. همچنین تنها با خرد کردن و آسیاب کردن سنگ گچ پودری با کیفیت حاصل می‌شد. کربنات کلسیم ماده فعال آهک کشاورزی است و معمولاً عامل اصلی سختی آب است. کربنات کلسیم به عنوان مکمل کلسیم یا آنتی اسید استفاده می شود. اما مصرف زیاد آن می‌تواند خطرناک باشد.

مطلب پیشنهادی : انواع سنگ گچ 

تولید کربنات کلسیم از گچ

تولید کربنات کلسیم از گچ برای مصارف گوناگون انجام می‌شود. پودر کربنات کلسیم تولید شده از گچ دارای درخشندگی، پرکنندگی، بخش پذیری عالی و عدم انحلال پذیری در آب است. به همین دلیل این نوع پودر کربنات کلسیم به فراوانی در صنایع تولید رنگ، چسب و کاغذ سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین این نوع کربنات کلسیم به دلیل سفیدی و روشنایی خاص خود در صنایع تولید لاستیک و پلاستیک نیز به کار می‌رود. سنگ گچ و کربنات کلسیم به علت فراوانی در طبیعت بهای تمام شده اندکی دارند. به همین دلیل استفاده از آن‌ها در صنایع علاوه بر افزایش استحکام و کیفیت، موجب کاهش بهای تمام شده مواد اولیه می‌گردد. مزیت دیگر تولید این مواد فاقد ضرر بودن آن برای طبیعت و محیط زیست است. فرآیند تولید کربنات کلسیم گچی موجب آلودگی هوا نمی‌شود. هر چه معادن سنگ گچ از کیفیت بیشتری برخوردار باشند و سنگ‌ها خلوص بیشتری داشته باشند، گچ و کربنات کلسیم استخراج شده از آن‌ها نیز باکیفیت‌تر خواهند بود.

تفاوت گچ از کربنات کلسیم

کربنات کلسیم جزء اصلی سنگ آهک است. تقریبا 50 درصد از سنگ آهک را کربنات کلسیم تشکیل می‌دهد. تفاوت گچ از کربنات کلسیم در این است که سولفات کلسیم جزء اصلی سنگ گچ است. در حالی که کربنات کلسیم ماده اصلی تشکیل دهنده سنگ آهک است. سنگ آهک و گچ مواد معدنی هستند که از نمک‌های کلسیم تشکیل می‌شوند. سنگ آهک بیشتر حاوی کربنات کلسیم با فرمول شیمیایی CaCO3 است. در حالی که گچ بیشتر حاوی سولفات کلسیم با فرمول شیمیایی CaSO4·2H2O است. سنگ گچ به لحاظ بافت با سنگ آهک کربنات کلسیم دار متفاوت است. سنگ گچ بافتی نرم دارد. دیگر تفاوت آن ها  در رفتار آن‌ها هنگام تماس با آب است. کربنات کلسیم ماده‌ای تقریبا نامحلول در آب است. در حالی که گچ در آب حل می‌شود و نباید در محیط‌های مرطوب از آن استفاده کرد.

مطلب پیشنهادی : پودر کربنات کلسیم چیست ؟

شباهت گچ و کربنات کلسیم

سنگ گچ و کربنات کلسیم با وجود متفاوت بودن، شباهت‌هایی نیز دارند.مهم‌ترین شباهت آن ها از نظر شیمیایی است. هر دوی این مواد حاوی عنصر کلسیم هستند. همچنین هر دو پس از استخراج از معادن به صورت سنگ، برای پردازش به کارخانجات فرستاده می‌شوند. هر دوی این مواد در طبیعت به فراوانی یافت می‌شوند و مواد اولیه‌ای پرکاربرد و ارزان قیمت به شمار می‌روند.